Hoog tijd voor de lange termijn

Nederland staat voor een reeks grote uitdagingen. De keuzes die we de komende jaren maken bepalen de toekomst van meerdere generaties. Hoe de economie er uitziet. In wat voor maatschappij we leven. In hoeverre onze economische (on)afhankelijkheid gewaarborgd is. Die keuzes en de gevolgen ervan hebben ook impact op onze werkgevers, deelnemers en onze beleggingen. Bij het zoeken naar de balans tussen rendement, risico en een leefbare wereld, moet de lange termijn voorop staan. 

Als pensioenfonds beleggen we het vermogen wereldwijd en in verschillende beleggingscategorieën, zoals aandelen, (staats)obligaties, private equity, betaalbare woningbouw en infrastructuur. Ook in Nederland is ongeveer 9 miljard euro van ons vermogen belegd. Bijna 15 procent van het totaal. De toekomstige waarde van die beleggingen, het rendement dat we erop behalen voor onze deelnemers, wordt mede bepaald door de beleidskeuzes van een toekomstig kabinet. Welke oplossingen zij vinden om de grote uitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden. Dat vereist (politieke) samenwerking, knopen doorhakken, water bij de wijn doen, over de eigen schaduw heen springen en het allerbelangrijkste, vooruit kunnen kijken, decennia vooruit kijken. 

Er gaat veel goed

We moeten niet onderschatten hoe goed Nederland het op veel vlakken nog steeds doet. De Nederlandse economie behoort in de top-20 wereldwijd en de vijfde binnen de Europese Unie. De arbeidsparticipatie is hoog, bijna driekwart van de beroepsbevolking heeft een vorm van betaald werk. Bijna 80 procent daarvan is tevreden of zeer tevreden met het werk dat ze doen. We kunnen concurreren met de wereld op het gebied van agrokennis, halfgeleiders, biotechnologie, chemie en machinebouw. Kortom, er ligt een stevig fundament om ook op de lange termijn een bloeiende, welvarende en leefbare maatschappij te garanderen.

Hierover ben ik niet verbaasd. Wanneer ik kijk naar onze deelnemers en werkgevers in de autosector, binnen de ruimtevaarttechniek, vliegtuig- en machinebouwers, chipontwerpers, bedenkers en producenten van producten die de energietransitie dichterbij brengt, dan zie ik toekomstmakers. Bedrijven en mensen die al generaties lang Nederland vooruit helpen en ook de komende decennia dit willen en blijven doen. 

Voorwaarden scheppen voor de toekomstmakers

Grote uitdagingen zijn er te over. De energietransitie vertraagt aanzienlijk vanwege het vastlopen van het elektriciteitsnet. Ellenlange bezwaarprocedures en vergunningstrajecten voor individuele transformatorkastjes vertragen de uitbreiding en verduurzaming van onze werkgevers. Onze industrie wil verduurzamen, maar wanneer zij twee keer zo veel betalen voor energie in vergelijking met omliggende landen, wordt concurreren wel heel moeilijk. Door uitblijven van effectief stikstofreductiebeleid, komen woningbouwplannen en modernisering van infrastructuur in gevaar. In Oost-Europa woedt nog steeds de grootste oorlog die dit continent heeft gekend sinds de Tweede Wereldoorlog. Het Nederlandse en Europese defensieapparaat moet versneld versterkt worden. De lijst zou somber kunnen stemmen. Maar ik denk dat dat niet nodig is.

We hebben de kennis en techniek in huis om deze en andere kwesties  het hoofd te bieden. Ik zie het terug in de startup en scale-up sector, waar de (door)ontwikkeling van bestaande en nieuwe technologieën de energietransitie en defensiesector in versnelling brengen. Maar ook in de woningbouw, waar ontwikkelaars de handen ineenslaan met biobased bouwers om zo de bouw van woningen te versnellen en te verduurzamen. Of op het gebied van klimaat, biodiversiteit en natuur, werken boeren, milieuorganisaties en ondernemerspartijen zoals VNO-NCW samen om het stikstofprobleem op te lossen. Het is hoopvol om te zien dat partijen in Nederland, soms met tegengestelde belangen, elkaar toch weten op te zoeken om de maatschappij vooruit te helpen. Verantwoordelijkheid hebben en nemen, oplossingen zoeken, aan de slag om een toekomst te waarborgen. Als er van bovenaf niets besloten wordt, er richting noch beleid komt, dan gaan de schouders eronder en doen we het zelf. 

Dat is mooi om te zien en maakt mij ontzettend trots op onze deelnemers en werkgevers. Maar het is niet voldoende. Voor hen en onze beleggingen is het cruciaal dat een nieuw kabinet keuzes maakt, knopen doorhakt en vooruitkijkt. Kortom, de voorwaarden schept om linksom of rechtsom voor de lange termijn een concurrerende en duurzame economie te realiseren. Tegen alle betrokken partijen zeg ik daarom: wees consistent in je beleid, heb oog voor de komende decennia en kom er samen uit. De waarde van onze beleggingen, het economisch én maatschappelijk rendement, de toekomst van onze toekomstmakers, het ligt mede in uw handen. Dus snel de schouders eronder en voorwaarts.

Ik wens de formerende partijen veel wijsheid toe en alvast fijne feestdagen.

Alae Laghrich, voorzitter uitvoerend bestuur